Η Κνωσός αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά πολιτιστικά αξιοθέατα όχι μόνο της Κρήτης, αλλά και ολόκληρου του κόσμου. Στο νησί μας λοιπόν, βρίσκονται τα ερείπια του μεγαλύτερου παλατιού του μινωικού πολιτισμού. Σ αυτό το παλάτι κατοικούσε ο Μίνωας, ο οποίος γεννήθηκε από την ένωση του Δία με την Ευρώπη. Ο Μίνωας ήταν ιδρυτής της μεγάλης ναυτικής δύναμης του νησιού, ο τρόμος των πειρατών, ο σοφός νομοθέτης και ο αρχηγός της μινωικής θρησκείας.
Η Κρήνη Μοροζίνι, το περίφημο συντριβάνι με τα λιοντάρια, κατασκευάστηκε στο Ηράκλειο από τον γενικό προβλεπτή Φραγκίσκο Μοροζίνι και τους μηχανικούς Zorzi Corner, Raffaello Monnani και Francesco Basilicata. Ο λόγος που κατασκευάστηκε η κρήνη δεν ήταν αισθητικός, αλλά έγινε για να φέρει άφθονο, πόσιμο νερό στο διψασμένο Ηράκλειο. Το Ηράκλειο δεν είχε πηγές νερού και οι κάτοικοι του χρησιμοποιούσαν πηγάδια και δεξαμενές που αποθήκευαν το νερό της βροχής. Χάρη όμως στον Μοροζίνι, το νερό από το βουνό Γιούχτας στις Αρχάνες έφθασε στο Ηράκλειο με αγωγό μήκους 15 χιλιομέτρων.
Η Λότζια ήταν το πιο επιβλητικό αλλά συνάμα το κομψότερο από τα βενετικά μνημεία ολόκληρης της Κρήτης. Χτίστηκε ανάμεσα στα έτη 1625-1628 από τον Φραγκίσκο Μοροζίνι. Το κτήριο χρησιμοποιούνταν για τις συσκέψεις και τις λήψεις αποφάσεων από ευγενείς, άρχοντες και φεουδάρχες του τόπου.
Ο Άγιος Μάρκος ήταν ο προστάτης των Βενετών και επομένως άρχισε να χτίζεται από τα πρώτα χρόνια της Βενετοκρατίας (συγκεκριμένα το 1239), εφόσον σταθερή πρόθεση των Βενετών ήταν να διαμορφώσουν τη νέα τους αποικία σύμφωνα με το πρότυπο της μητρόπολης Βενετίας. Ήταν τρίκλιτη βασιλική και το μεσαίο της κλίτος στεγαζόταν ψηλότερα.
ΝΕΩΡΙΑ oι Βενετοί έδωσαν τεράστια σημασία στο λιμάνι του Χάνδακα κι έτσι βελτίωσαν το προηγούμενο βυζαντινό, το έκαναν ασφαλέστερο και ανήγειραν τείχη και πύργους. Στο πλαίσιο αυτό έχτισαν και τα νεώρια, δηλαδή ναυπηγία, όπου ναυπηγούσαν και επισκεύαζαν τα πλοία τους. Καθένας από τους παρακάτω θόλους χωρούσε μία γαλέρα. Τμήμα των νεωρίων διατηρείται μέχρι τις μέρες μας, ενώ το μεγαλύτερο μέρος ερειπώθηκε ή κατεδαφίστηκε, προκειμένου να δημιουργηθεί η παραλιακή λεωφόρος.
Ενετικο καστρο ΚΟΥΛΕ
το κάστρο που δεσπόζει σήμερα στο λιμάνι του Ηρακλείου. Είναι Ενετικής κατασκευής μα χτίστηκε στη θέση όπου παλιότερα υπήρχε άλλο κτίσμα που προστάτευε το λιμάνι της πόλης.Πριν την κατασκευή των Ενετών υπήρχαν στο βόρειο άκρο των βράχων άλλοι πύργοι οι οποίοι είχαν αναλάβει την φύλαξη της εισόδου στο λιμάνι. Τα πρώτα έγγραφα που αναφέρουν πύργο στο σημείο εκείνο ανήκουν στις αρχές του 14ου αιώνα. Αναφορές του δούκα της πόλης (1303) στις ζημιές από το σεισμό που έπληξε το Ηράκλειο συμπεριλαμβάνουν και τον πύργο «Castellum Comunis».
Μονή Αγίου Πέτρου και Παύλου
Βρίσκεται στη μέση περίπου του θαλάσσιου τείχους. Κτίστηκε από τους πρώτους χρόνους της βενετσιάνικης κυριαρχίας και ανήκε στο τάγμα των Δομινικανών (Domenicani Predicatori). Ήταν από τις πιο σπουδαίες και μεγαλύτερες λατινικές εκκλησίες της πόλης. Ο σεισμός του 1508 προξένησε μεγάλες καταστροφές στο ναό. Αποτελείται από ένα μακρύ κλίτος που σκεπάζεται από δίκλινη στέγη και καταλήγει σε ιερό το οποίο στεγάζεται με δύο θόλους. Στο βόρειο και νότιο τοίχο του ναού ανοίγονται παράθυρα διαφορετικών τύπων που έγιναν είτε κατά την τουρκοκρατία, ή παλαιότερα. Συνέχεια με το ιερό και προς τη νότια πλευρά υπάρχουν παρεκκλήσια.
Αγιος Τίτος
Είναι ένα από τα σημαντικότερα μνημεία στο κέντρο της πόλης, στην οδό 25ης Αυγούστου. Γύρω του απλώνεται μια όμορφη πλατεία με μερικά καφέ και μπαρ, η πλατεία Αγίου Τίτου.
Το 961 ο Νικηφόρος Φωκάς έδιωξε τους Άραβες από την Κρήτη κάνοντάς την εκ νέου τμήμα της κραταιάς Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Τότε πρέπει να χτίστηκε ο πρώτος ορθόδοξος ναός του Αγ. Τίτου, ώστε να αναζωπυρωθεί η χριστιανική πίστη και παράδοση στην Κρήτη, που είχε πέσει σε ύφεση λόγω της κατάκτησης από τους Αραβες πειρατές.
Αγιος Μηνάς
Είναι ο προστάτης άγιος (πολιούχος) του Ηρακλείου και η μνήμη του γιορτάζεται στις 11 Νοεμβρίου, μέρα αργίας στο Ηράκλειο. Για να φτάσετε στον καθεδρικό ναό του Αγίου Μηνά από την Πλατεία Κορνάρου, θα προχωρήσετε στην Οδό Βικέλα και στη συνέχεια στην οδό Αγίου Μηνά. Η απόσταση είναι 5-10 λεπτά το πολύ.
Μπροστά από τον ναό του Αγίου Μηνά υπάρχει μια μεγάλη πλακόστρωτη πλατεία. Δεξιά είναι το κτίριο της Αρχιεπισκοπής Κρήτης, ενώ αριστερά βρίσκεται η πρώτη (μικρή) εκκλησία του Αγίου Μηνά. Η πρώτη εκκλησία του Αγίου Μηνά, ο μικρός Αγιος Μηνάς όπως λένε οι ντόπιοι σήμερα, χτίστηκε το 1735 και στέγασε για πρώτη φορά μετά την τουρκική κατάκτηση, την άστεγη μέχρι τότε μητρόπολη της Κρήτης.
Αγία Αικατερίνη
Πρόκειται για ναό της Σιναϊτικής μονής της Αγίας Αικατερίνης, βορειοανατολικά του Μητροπολιτικού ναού του Αγίου Μηνά.
Ιδρύθηκε κατά τη β' βυζαντινή περίοδο και αποτέλεσε πνευματικό και καλλιτεχνικό κέντρο από τον 15ο έως τον 17ο αι.
Σήμερα ο ναός της Αγίας Αικατερίνης λειτουργεί ως εκθεσιακός χώρος της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κρήτης με αντιπροσωπευτικά έργα της Κρητικής Αναγέννησης ανάμεσα στα οποία ξεχωριστή θέση κατέχουν οι φορητές εικόνες του Μιχαήλ Δαμασκηνού.
Αρχαιολογικό Μουσείο
Είναι από τα πιο μεγάλα και αξιόλογα μουσεία στην Ελλάδα και ένα από τα σημαντικότερα στην Ευρώπη. Τα εκθέματά του περιλαμβάνουν αντιπροσωπευτικά δείγματα από όλες τις περιόδους της κρητικής προϊστορίας και ιστορίας, που καλύπτουν περίπου 5.500 χρόνια, από τη νεολιθική εποχή μέχρι τους ρωμαϊκούς χρόνους. Κυρίαρχη θέση, όμως, στις συλλογές του κατέχουν τα μοναδικά αριστουργήματα της μινωικής τέχνης, την οποία μπορεί κανείς να θαυμάσει σε όλη της την εξέλιξη. Η συλλογή με τις μινωικές αρχαιότητες είναι η σημαντικότερη στον κόσμο και το μουσείο δίκαια θεωρείται το κατ' εξοχήν μουσείο του μινωικού πολιτισμού.
Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο
Bρίσκεται στην παραλιακή λεωφόρο Σοφοκλή Βενιζέλου στο νούμερο 27. Το Ιστορικό Μουσείο στεγάζεται σε νεοκλασικό κτίριο του 1903 που ανήκε στον Ανδρέα Καλοκαιρινό, ένα διαπρεπή Ηρακλειώτη, ο οποίος το 1952 το παραχώρησε με δωρεά στην Εταιρία Κρητικών Ιστορικών Μελετών για να γίνει Μουσείο.
Το Ιστορικό Μουσείο στο Ηράκλειο είναι ανοικτό από Δευτέρα μέχρι Σάββατο από τις 9 π.μ. μέχρι τις 5 μ.μ, ενώ Κυριακές και αργίες είναι κλειστό. Στις 22 αίθουσες του μουσείου, που καλύπτουν 1500 τ.μ, εκτίθενται με εξαιρετικό και διαφωτιστικό τρόπο πολύτιμα ιστορικά κειμήλια της Κρήτης από τα πρώτα βυζαντινά χρόνια (330 μ.Χ.) μέχρι και το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο (1940).
Μουσείο Φυσικής Ιστορίας
Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης λειτουργεί μέσα στα πλαίσια του Πανεπιστημίου Κρήτης καλύπτοντας όλες τις δραστηριότητες ενός πλήρους και σύγχρονου μουσείου:
-
Διατηρεί και αναπτύσσει συλλογές,
-
Πραγματοποιεί έρευνες για το φυσικό περιβάλλον,
-
Συνεισφέρει στην εκπαιδευτική διαδικασία όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης και
-
Προβάλλει στους εκθεσιακούς του χώρους τις ιδιαιτερότητες του περιβάλλοντος της Κρήτης και της Μεσογείου.
Ενετικά Τείχη
Ο οχυρωματικός περίβολος, συνολικού μήκους 7 χλμ., έχει σχήμα τριγώνου, με τη βάση προς τη θάλασσα, και αποτελεί ουσιαστικά ένα τεράστιο ανάχωμα. Η καθαίρεση του εδάφους σε μεγάλο βάθος περιμετρικά του περιβόλου δημιούργησε την τάφρο που περιβάλλει την οχύρωση. Το χώμα που αφαιρέθηκε από την τάφρο χρησιμοποιήθηκε στη δημιουργία ενός ψηλού αναχώματος με κεκλιμένη εξωτερική παρειά, η οποία επενδύθηκε με μικρούς πελεκημένους ασβεστόλιθους (scarpa). Η διάταξη αυτή αποσκοπούσε στην καλύτερη απόσβεση των βολών των πυροβόλων.